Jan Van Haasteren

Król puzzli komiksowych

Jan van Haasteren urodził się 24 lutego 1936 roku w Schiedamie w Holandii (czyli w 2022 roku skończył 86 lat!). W latach 1951-1955 studiował na Akademii Sztuk Wizualnych w Rotterdamie. Haasteren nie zawsze rysował grafiki do puzzli.

Karierę rozpoczął w agencji reklamowej Nijgh & Van Ditmar, zanim dołączył do studia Marten Toonder w 1962 roku. W 1966 roku został wolnym strzelcem współpracującym z Joopem Geesinkiem. Jako rysownik stworzył wiele opowiadań dla magazynów komiksowych Perry, Pep, Kaczor Donald, a później Eppo. W 1975 roku był współzałożycielem magazynu Free Balloen, wykonując jednocześnie wiele prac reklamowych i rysując ilustracje do ulotek informacyjnych i podręczników.

Jan van Haasteren od dziesięcioleci tworzy bardzo szczegółowe, kolorowe, a przede wszystkim humorystyczne ilustracje. Jego wielka sława, którą zyskał dzięki tworzeniu puzzli, zaczęła się w latach osiemdziesiątych.

Pierwsze puzzle, czyli od rysownika komiksów reklamowych do układanek

Pracownicy firmy Jumbo znali Jana van Haasterena, ponieważ czasami wysyłał im niektóre ze swoich prac, ale nie byli zbytnio zainteresowani, dopóki nie zobaczyli większych komiksów. Pokochali je tak bardzo, że postanowili wypuścić jeden z komiksów jako puzzle. Wybór padł na plakat reklamowy, który został narysowany na zlecenie Scan Decor, a wydany jako puzzle o nazwie „Olympics” w 1983 roku. Kolejnym komiksem wydanym w 1986 roku jako puzzle był Some Like It Hot. Grafikę tę Jan narysował dla Colt International. Z czasem pojawiły się kolejne wzory puzzli wydanych we współpracy z firmą Jumbo, z czego kilka kolejnych również było opartych na istniejących już drukach do celów reklamowych. 

Rodzina JvH – bohaterowie puzzli – od płetwy po teściową

Każda łamigłówka to odcinek z niekończącej się serii przygodowej, ze znanymi bohaterami w tle oraz z szalonymi statystami. Bohaterowie razem tworzą rodzinę Jana van Haasterena i każdy ma swój własny charakter.

Na czele rodziny Jan van Haasteren stoi oczywiście mistrz absurdu: sam Jan! Swym talentem i humorem ożywił wszystkie postacie na wzorach puzzli. Dlatego i jego samego nie powinno zabraknąć na tych słynnych puzzlach!

Płetwa rekina jest znakiem rozpoznawczym puzzli Jana van Haasterena. Płetwa rekina pochodzi z komiksu Baron van Tast i została stworzona w 1971 roku w opowiadaniu Haaikloverij (gra słów, która niestety wymyka się tłumaczeniu). Stała się stałym elementem przygód rodziny Jana van Haasteren. Nie potrzebuje wody, aby się poruszać, może pojawić się na każdej powierzchni!

Na wielu wzorach pojawia się Turbo Żółw. Jest on członkiem rodziny Jan van Haasteren od 2018 roku. Wraz ze swoim przyjacielem Super Ślimakiem ścigają się po puzzlach jako duet. Co dziwne, zawsze są tak samo szybkie?!

A kim jest tak szybki ślimak? Z rodziną Van Haasteren wszystko jest możliwe, w tym ślimak z super mocami! „Super Ślimak” zamienia wszystko w rywalizację, a zwrotu „wolny jak ślimak” z pewnością nie ma w jego słowniku. Ściga się po grafice z żółwiem wypatrując mety!

Teściowa od lat jest dobrze znaną członkinią rodziny. Ze swoją nieco agresywną postawą jest dominującym zjawiskiem na płytkach puzzli. Swojego męża, Teścia, ma pod pantoflem... a może tylko tak się wydaje?

Teść ma trudności z żoną, Teściową. Często jest obiektem cierpienia, ale na szczęście od czasu do czasu udaje mu się zrealizować własny plan!

Jest jeden członek rodziny, który z wdzięcznością wykorzystuje chaos w układance. Zawsze wie, jak zdobyć coś wartościowego i do dziś nie wpaść jeszcze w ręce gliniarzy. To jest prawdziwy oszust! Poznacie go po pasiastym ubraniu i niecnym spojrzeniu.

Zwierzęta są ukochaną częścią rodziny Jan van Haasteren, więc kot i mysz zawsze wyruszają na przygodę! Bez względu na to, jak przebiegły jest plan kota, mysz zawsze trzyma się z dala od jego pazurów.

Być może nie jest to najbardziej pożądany członek rodziny Jan van Haasteren, ale nie powinno zabraknąć inspektora podatkowego. Wraz ze swoją czarną teczką zawsze przychodzi sprawdzić, czy wszystko idzie zgodnie z zasadami...

To tylko część postaci, bo na puzzlach JvH znajdziecie św. Mikołaja oraz jego holenderskiego odpowiednika - Sinterklaas’a. To, co obaj lubią najbardziej, to  przeszkadzać sobie nawzajem i oczywiście rozdawać prezenty. Jest też więcej zwierząt, w tym pies Max, ośmiornica czy krab.

Współpracownicy – studio

W 2013 roku, aby zagwarantować produkcję puzzli na przyszłość, podjęto decyzję o uruchomieniu Studia Jan van Haasteren. W tym celu zatrudniono ilustratorów Dicka Heinsa i Roba Derksa.
Spotykają się regularnie, aby przeprowadzać burzę mózgów i wymyślać dowcipy. Czasami istniejący już wzór jest dalej rozwijany, ale powstaje również wiele nowych prac. Jan van Haasteren zawsze jako pierwszy zatwierdza grafikę. Bo umowa jest taka, żeby rysować wszystko w stylu Jana.

W ostatnich latach puzzle Jana van Haasterena cieszyły się bardzo dużym powodzeniem! Właśnie dlatego Studio Jan van Haasteren w 2022 roku powitało kolejnego nowego kreślarza, który wzmocnił zespół, aby sprostać zapotrzebowaniu — Marsa Gremmena!

Wilma van den Bosch dołączyła do studia w sierpniu 2022 roku.

Skoro obecnie w studiu jest już pięcioro rysowników, to na opakowaniu nie tylko widać, który artysta narysował układankę, ale także w samym rysunku uwzględniono różne wskazówki.

Puzzle Dicka można rozpoznać po: ojcu (niestety zmarłym w 2020), dobrym koledze Maurycym na wózku inwalidzkim, kieszonkowcu oraz motylu (bo jego żona kocha motyle).

Na puzzlach Roba zobaczyć można następujące postacie: dwóch mężczyzn z długimi brodami (na wzór jego ulubionego zespołu ZZ Top), niebieski kufer, blond bliźniaczki i walczące kobiety.

Charakterystyczna grafika Marsa Gremmena to mały, czerwony słoń, za to w każdej układance Wilmy pojawia się czarna ręka z tekstem "The black hand was here".

Jak powstaje nowy wzór puzzli – etapy pracy

Rysowanie grafiki do puzzli to pieczołowite zajęcie. Przygotowanie jednego komiksowego rysunku do puzzli zajmuje artystom średnio 2,5 do 3 miesięcy! Najpierw określany jest temat. Jan van Haasteren w zasadzie ma całkowitą swobodę w wyborze tematu. Gdy jest już pomysł na grafikę to przygotowuje się szczegółowy szkic ołówkiem. Podczas rysowania ołówkiem nanoszone są wszelkiego rodzaju detale i żarty. Ma być realistycznie, ale w stylu Jana. Po zatwierdzeniu szkicu przez firmę Jumbo jest on kopiowany na papier rysunkowy, ale już o wymiarach docelowych puzzli. Potem zaczyna się staromodna ręczna praca polegająca na starannym opracowywaniu ołówkiem i tuszem oraz kolorowaniu. W sumie czynności te mogą zająć około dwa miesiące.

Gdy rysunek jest gotowy trafia następnie do Jumbo w celu przetworzenia w finalną układankę. Pliki do druku puzzli przygotowywane są przez grafika Jumbo. Następnie są one wysyłane do fabryki, gdzie można przystąpić do wytwarzania puzzli.

Najpierw wydrukowany obrazek jest przyklejany do dużego arkusza tektury. Ten arkusz tektury przechodzi następnie przez maszynę do sztancowania (wykrawarkę), która tnie go na kawałki układanki. Następnie elementy układanki należy oddzielić od siebie, zapakować do torebek foliowych, a następnie do kartonowych pudełek. Tak przygotowane puzzle są gotowe do sprzedaży!

Kto da więcej? – Ponad 200 wzorów w kolekcji

Jak wiesz, puzzle Jana van Haasterena to coś więcej niż układanka z obrazkiem. Każda łamigłówka opowiada nową przygodę rodziny Jan van Haasteren! Od 2003 roku Jan rysuje po trzy wzory puzzli rocznie i sam wybiera tematy. Dopracowanie jednej układanki zajmuje mu około trzech miesięcy. Ale jak ziarnko do ziarnka, tak pomimo tej czasochłonnej pracy powstało BARDZO dużo wzorów puzzli. Wzór „Wyścig na byle czym” został wydany w dniu 86-tych urodzin artysty. Ta łamigłówka jest dwusetnym unikatowym wzorem puzzli Jana van Haasterena, składa się z 1000 elementów i została narysowana przez samego Jana.

Nowe serie puzzli

Nikt nie lubi nudy, więc i wśród puzzli pojawiają się nowości. Oto dwie nowe serie:

Expert — składa się obecnie z czterech wzorów po 500 elementów. Pierwsze dwa wzory pojawiły się na początku 2022 roku.
Ta linia jest przeznaczona dla doświadczonych układaczy puzzli. Na obrazku znajduje się jeden lub dwóch członków rodziny JvH, a poziom trudności zależy od projektu lub koloru tła. Wyzwanie w tej układance nie polega na liczbie elementów, ale na ilustracjach. Mniejszy rozmiar po ułożeniu, ale naprawdę duże wyzwanie!

Junior — Specjalnie dla dzieci fanów puzzli Jana pojawiła się nowa seria puzzli. Członkowie rodziny Jan van Haasterena cofnęli się do dzieciństwa i wspólnie, ale tym razem jako dzieci, przeżywają wspaniałe przygody!

Pierwsze 6 wzorów puzzli dla dzieci w wieku od 5 lat zostało wydanych w październiku 2021 roku. Obecnie dostępne jest 12 wzorów w elementacjach po 150, 240 i 360 sztuk. 

Podsumowanie

Puzzle Jana van Haasterena to imponująca kolekcja wzorów. To wiele lat tworzenia, które dało już ponad 200 wzorów puzzli do układania. Wśród fanów to również kolekcje puzzli idące w setki. Ale co najważniejsze to doskonała zabawa i wielka przyjemność z układania. Puzzle Jana i jego współpracowników układa się szybko i przyjemnie, a humor zawarty w obrazkach nieraz powoduje uśmiech na twarzy.